Punkty do dyskusji nad okresem Rewolucji Kulturalnej

(polski.llco.org)

Komunizm jest ostatecznym celem naszej rewolucji. Starzy maoiści mówią, że można zerwać jeden łańcuch, ale nie wszystkie. Nie ma żadnego znaczenia czy jesteś przykuty do ściany jednym czy stoma łańcuchami – nadal jesteś przykuty do ściany. Musimy zerwać wszystkie łańcuchy. Koniec wszelkiego ucisku. Koniec wyzysku. Bez bogatych. Bez biednych. Bez rasizmu. Bez ucisku narodowego. Bez seksizmu. Bez ucisku płci. Koniec ucisku młodzieży. Komunizm jest totalnym wyzwoleniem. Żadne grupy nie mają władzy nad innymi grupami. Jak stwierdzili Marks i Lenin: państwo jest bronią jednej grupy, używaną aby uciskać inne. Ponieważ żadna grupa nie ma władzy nad inną, w komunizmie państwo nie jest już potrzebne. Komunizm to równość. Społeczeństwo zorganizowane wokół potrzeb ludzkich. Bez chciwości. Bez indywidualizmu. W komunizmie ludzie nie będą już dłużej widzieli siebie samych wyłącznie jako jednostki. Komunizm to kolektywizm. Wspólne dobro. Dzielenie się. W komunizmie własność prywatna zostaje zlikwidowana. Komunizm to altruizm. Moralność „służenia ludowi” będzie kierować wszelkimi relacjami między ludźmi. W komunizmie ludzie będą zjednoczeni. Nigdy więcej „ja, ja, ja”. Komunizm to zrównoważony rozwój. Ludzie nie będą już dłużej niszczyć ziemi, naszego wspólnego domu. Mamy zobowiązania wobec przyszłych pokoleń. W komunizmie nie istnieją dłużej antagonistyczne sprzeczności. Komunizm to pokój. W komunizmie rewolucja jest nieustająca. Całkowity komunizm nigdy nie istniał, chociaż istniały różne, lokalne społeczeństwa, w których występowało wiele aspektów komunizmu. Marks i Engels nazwali niektóre społeczności plemienne „prymitywnie komunistycznymi”.

W historii mieliśmy do czynienia z trzema przełomami, trzema głównymi falami rewolucji, które posunęły ludzkość w rozwoju w kierunku socjalizmu i komunizmu. Czasami ludzie liczą Komunę Paryską jako pierwszą falę, lecz nie była ona wcale trwała. Było to powstanie miejskie, które zostało szybko pokonane. Pierwszą falą była raczej, kolejna fala rewolucyjna, zainicjowana w 1917 roku, rewolucja bolszewicka, której przewodniczył Lenin. Mimo iż rewolucja ta została nieodwracalnie zahamowana i kapitalizm został przywrócony w latach ’50, nauczyliśmy się wiele z doświadczenia radzieckiego. Nauczyliśmy się wiele z okresu Lenina i Stalina, który postrzegamy w krytyczny, ogólny i niedogmatyczny sposób. Drugą falę rewolucji stanowiły rewolucje społeczne, które nastąpiły po II Wojnie Światowej, stanowiąc część walki przeciwko kolonializmowi. Najbardziej reprezentatywną w tej materii i najważniejszą z nich była rewolucja chińska, której przewodził Mao. ¼ ludzkości powstała i podjęła próbę budowy lepszej przyszłości. Ze wszystkich prób przejścia od socjalizmu do komunizmu, najbardziej postępowy był okres Rewolucji Kulturalnej w trakcie Rewolucji Chińskiej. Dla naszej analizy możemy założyć, że Rewolucja Kulturalna rozpoczęła się około 1966 i zakończyła w latach ’70. Jej apogeum przypada na lata 1967-1970. Rewolucja Kulturalna jest kluczową częścią maoistowskiego wkładu w naukę rewolucyjną. Lin Biao stwierdził, że Rewolucja Kulturalna była najważniejszym wkładem Mao do teorii:

„Towarzysz Mao Tse-tung rozwinął marksizm nie tylko na polu zdobycia przez proletariat władzy politycznej. Jego twórczy wkład zaznacza się także w rozwoju tej władzy, znacząc nową epokę historyczną, kiedy zrozumiał on najważniejszy problem naszych czasów: konsolidację dyktatury proletariatu, walkę przeciwko wszystkim zagrożeniom, mogącym doprowadzić do restauracji kapitalizmu.”

Poniżej kilka ważnych punktów, które pozwalają zrozumieć ten okres:

1. Rewolucja Kulturalna była okresem próby dalszego postępu do socjalizmu i komunizmu, totalnego wyzwolenia. Maoiści zrozumieli, że jeżeli nie będziemy kontynuować marszu naprzód w kierunku komunizmu, rewolucja może się zdegenerować. Mao powiedział: „nie ma nic gorszego niż zatęchłe bajoro”. Socjalizm może być rozumiany jedynie jako okres przejściowy do komunizmu. Maoiści nazwali to „kontynuowaniem rewolucji w okresie dyktatury proletariatu”.

2. Maoiści identyfikowali problem kontrrewolucji z wyradzaniem się nowej burżuazji wewnątrz partii i państwa. Ta nowa, reakcyjna klasa powstawała wewnątrz organów władzy. Krystalizowały się z nierówności we władzy, przywilejach i bogactwie. Szerzyły się idee reakcyjne. Elementy wewnątrz administratorów społeczeństwa zmieniły się w nową reakcyjną klasę, która chciała osiągać swoje własne interesy zamiast osiągać interesy mas. Stopniowo reorganizowali społeczeństwo w ten sposób, aby całkowicie rozwijało tylko ich samych. Dążyli do osiągnięcia ich własnych klasowych interesów zamiast dążenia do komunizmu, zamiast skończenia ze sobą jako klasą. Dążyli do kontrrewolucji, aby przywrócić kapitalizm.

3. Jedną z teorii, rozwiniętych przez nową burżuazję była Teoria Sił Produkcji. Teoria ta była jedną z dróg, za pomocą której nowa burżuazja konsolidowała i powiększała swą pozycję. Teoria ta przeceniała rolę sił produkcji i technologii w procesie rewolucyjnym. Teoria ta przyczyniała się do postrzegania komunizmu głównie jako sprawę rozwoju postępu technologicznego. Socjalizm, stadium przejściowe pomiędzy kapitalizmem i komunizmem, jest wyłącznie sprawą stworzenia technologii, która będzie w stanie stworzyć społeczeństwo obfitości, tak jak rozwój technologii powinien służyć wprowadzeniu komunizmu. Teoria ta deprecjonowała rolę walki o władzę. Deprecjonowała rewolucjonizowanie relacji międzyludzkich. Obniżała znaczenie rewolucjonizowania kultury i nadbudowy. Obniżała znaczenie władzy ludu. Teoria Sił Produkcji związana jest także z pierwszoświatowizmem. Sztucznie podnosi ona poprzeczkę socjalizmowi. Nie dostrzega ona, że bogactwo Pierwszego Świata jest wynikiem wyzysku Trzeciego Świata. Zamiast tego, ta rewizjonistyczna teoria utrzymuje, że socjalizm powinien rywalizować z pierwszoświatowym, kapitalistycznym standardem życia. Kiedy socjalizm nie jest w stanie zapewnić społeczeństwa konsumpcjonistycznego, gdyż nie jest oparty na imperialistycznym wyzysku – wówczas rewizjoniści potępiają socjalizm w ogóle. Zaczynają mówić, że socjalizm nie działa a komunizm jest niemożliwy. Rewizjoniści wnioskują, że kapitalizm jest lepszą drogą do rozwoju technologicznego i wzrostu standardu życia. Komuniści Niosący Światło odrzucają rewizjonizm. Niosący Światło twierdzą, że naszym celem powinno być nie osiągnięcie tych samych wyników, co bogate kraje kapitalistyczne, lecz stworzenie lepszego i bardziej zrównoważonego stylu życia, który nie będzie oparty na wyzysku i nierówności. Chcemy całkowicie nowego społeczeństwa.

4. W przeciwieństwie do rewizjonistów, w tamtym okresie maoiści podkreślali siłę ludu. Maości wyzwolili w masach kreatywność by uzupełnić braki kapitału i technologii. Masy, prowadzone przez rewolucyjną naukę, mogą pokonać te przeszkody. To właśnie miał na myśli Mao, kiedy powiedział, że linia polityczna jest decydująca. Siła ludu pod słusznym przewodnictwem może przenosić góry. Oznaczało to używanie mobilizacji mas i prowadzenie kampanii w celu rozwiązania problemów, stojących przed społeczeństwem. Oznaczało to walkę klasową. Oznaczało to eksperyment społeczny. Oznaczało to linię mas. Oznaczało to uruchomienie oddolnego kierownictwa społeczeństwem. Oznaczało to rodzaj demokracji masowej. Rewolucja Kulturalna odznaczała się wielkimi ruchami mas, dążące do rzeczywistego osiągnięcia komunizmu, miliony na ulicy walczyły za komunizm dla samych siebie.

5. Maoiści utrzymywali, że pociąg rewolucji jedzie dwoma torami: walki klasowe i rozwoju sił produkcji, np. technologii. Pierwszeństwo ma jednak walka klasowa. Główną rolę odgrywa rewolucjonizowanie relacji społecznych, reorganizacja władzy. Mao powiedział: „nigdy nie zapominajcie o walce klasowej!”. Maoiści uwolnili spontaniczne ruchy masowe – studentów czerwonej gwardii, zbuntowanych robotników, a nawet żołnierzy – przeciwko autorytetowi zakorzenionej w organach władzy nowej burżuazji. Dużą część tego stanowiło dopuszczanie mas do głosu w przypadku ich skarg. Ludzie pisali eseje i rozklejali plakaty na wszystkich kampusach, ulicach i w miejscach pracy. Maoiści nazwali to „demokracją mas” i „wielkimi dyskusjami”. Mao podniósł hasło: „sprzeciw wobec reakcjonistów jest sprawiedliwy!”. Mao wezwał masy do „bombardowania siedzib partii”.

6. Od późnego 1966 do 1968 toku, w ramach tej walki klasowej został uwolniony kontrolowany chaos. Masy miały możliwość obalenia biurokratów i innych reakcjonistów. Pozwolono im przejąć władzę i oddolnie zreorganizować społeczeństwo. Zbuntowani robotnicy, studenci, młodzież i żołnierze – powstali. Kobiety miały prawo walki przeciwko pozostałościom patriarchatu. Młodzież po raz pierwszy stała się znaczącą siłą polityczną. Masy miały możliwość zburzenia ważnych elementów państwa i budowy nowych. Armia Ludowo-Wyzwoleńcza, Lin Biao cofnęła się i stworzyła ochronną bańkę, która pozwoliła chaosowi iść jego kursem. Pojawiły się nowe organy władzy.

7. „Myśl Mao Tse-tunga” i Mao byli promowani daleko i szeroko. Masy użyły słów i teorii Mao aby umotywować ich powstanie przeciwko biurokracji, przeciwko nowej klasie kapitalistów. W tym okresie „kult” stworzył sytuację, że ludzie (uzbrojeni w „małe czerwone książeczki”) miały możliwość rzucenia wyzwalania biurokratycznym rządom. W walce tej osobisty autorytet Mao został pomieszany z nauką maoizmu. To pomieszanie było prawdopodobnie nieuniknione, zważywszy na szczególne warunki w Chinach. Jednakże kompleksowe zrozumienie „kultu” jest bardzo ważne.

8. Maoiści zerwali zarówno z radzieckim poglądem na rozwój i z kontrrewolucją. Wiele z poglądów radzieckich brało swój początek z rewolucji przemysłowej. Rewolucjoniści tamtego okresu patrzyli na świat przez pryzmat maszyny. Wielu widziało postęp socjalistyczny jako tworzenie rodzaju maszyny, która serwuje nam szczęście. Widzieli postęp jako rodzaj idealnego planu centralnego, którego celem było głównie tworzenie bogactwa. Kiedy rzeczy szły nie tak, zamiast pytania o model bazy, woleli widzieć problem jako wynik działalności szkodników i agentów. Innymi słowy, kiedy pojawiały się problemy, nie spoglądali oni na system. Zamiast tego – uważali, że problemy są wynikiem celowego sabotażu. W związku z tym rozwiązanie stawało się bardziej policyjne. Niosący Światło określają ten niesłuszny pogląd jako „policyjny paradygmat”. Maoiści rozpoczęli zrywanie z tym poglądem. Nie zdołali odciąć się od niego do końca, lecz zaczęli zauważać, że socjalizm stwarza problemy sam z siebie. Socjalizm sam z siebie generował nową burżuazję. Maoiści zaczynali pojmować problem strukturalnie, naukowo.

9. Maoiści określili dwa główne pola bitwy w walce o rewolucję w czasie socjalizmu. Nieustanne prowadzenie wojny przeciwko pozostałościom nierówności we władzy, bogactwie i przywilejach – jest koniecznością. Jeżeli nierówności nie będą systematycznie usuwane, wzrosną. Ostatecznie powstaje nowa burżuazja i występuje zjawisko kontrrewolucji. Ponadto konieczne jest prowadzenie nieustannej wojny o kulturę, w nadbudowie. Kultura reakcyjna musi zostać wycofana. Jeżeli reakcyjna kultura nie zostaje wyeliminowana, zaczyna się rozszerzać, zaraża rewolucję i powstrzymuje ją. Jest ona rakiem w kolektywnym umyśle społeczeństwa. W tych dwóch dziedzinach rewolucja musi być stare kontynuowana.

10. Kultura jest programowaniem społeczeństwa. Od tysięcy lat byliśmy nauczani, że niektórzy są lepsi od innych: bogaci lepsi od biednych, mężczyźni lepsi od kobiet, biali lepsi od czarnych, starsi lepsi od młodszych. Trudne będzie zmienić to z dnia na dzień. Wszyscy są naznaczeni starymi poglądami. Musimy zneutralizować reakcyjną kulturę. Jeżeli to możliwe, musimy zrobić tak, aby stare służyło nowemu; stara kultura musi zostać zmieniona by służyć naszemu nowemu społeczeństwu. Poza tym musimy tworzyć nową, rewolucyjną kulturę. Tak samo jak proletariat musi trzymać świadomą kontrolę nad ekonomią, tak musi też ją mieć nad programowaniem społeczeństwa. Należy to określić „służeniem ludowi”. Ten nacisk na zmianę społecznego programowania poprzez uczynienie rewolucji nieustającą – leży u podstaw obumierania państwa.

11. Altruizm i egalitaryzm zostały podniesione jako część tego procesu. Podniesiono nową, komunistyczną moralność „służenia ludowi”. Bodźce materialne zostały zredukowane, a czasem nawet całkowicie zniesione. Promowane były bodźce moralne. „Walcz sam, wyrzeknij się rewizjonizmu” – takie było hasło. Życie zostało skierowane bardziej w kierunku wspólnoty, a mniej w kierunku jednostki. Życie zostało skolektywizowane na demokratyczną modę. Zewnętrzne wyrazy pozycji i przywileje zostały usunięte. Dla przykładu – w Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, Lin Biao usunięto oznaczenia stopni wojskowych. Maoiści pragnęli utworzyć społeczeństwo równych.

12. Całe społeczeństwo postrzegane było jako wielka szkoła, w której studiowano i rozwijano naukę rewolucyjną. Rozpoczął się proces czynienia ludzi zdolnymi do rządzenia bez hierarchicznego podziału pracy. Społeczeństwo stało się wielkim eksperymentem. Maoiści starali się przezwyciężyć podział między pracą umysłową i fizyczną, pomiędzy miastem a wsią, pomiędzy praktyką a teorią, a także inne tradycyjne podziały. Ci, którzy mieli stanowiska we władzy, byli zobowiązani do pracy w fabryce i w polu. Eksperymentowali oni nawet z systemem wolnego zaopatrzenia i eliminacją gospodarki towarowej. Starali się uczynić podstawową zasadą życia: „każdemu według jego potrzeb”.

13. Doświadczenie Rewolucji Kulturalnej pokazało braki w metafizycznej koncepcji, że oficjalnie partia jest zawsze awangardą. Zamiast tego, pokazało ono, że sama partia może ulec degeneracji. Partia może przestać być awangardą rewolucji i zostać na tej pozycji zastąpiona przez inne struktury i siły. Czoło rewolucji przeniosło się z partii do pewnych masowych organizacji i nawet przez pewien czas do Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Inaczej mówiąc – partia może nie oznaczać awangardy. Awangarda, prawdziwa partia komunistyczna nie zawsze odpowiadają oficjalnym strukturom partii. W związku z tym maoiści zaczęli lansować bardziej płynną koncepcję rewolucyjnego przywództwa. Koncepcja ta różni się bardzo wiele od tej, odziedziczonej po komunistach radzieckich.

Powyższe punkty nie są wyczerpujące. Są to tylko pewne podstawy. Wszyscy towarzysze powinni zapoznać się z tymi punktami. Nie powinniśmy jednakże wyłącznie powtarzać przeszłości. Musimy być naukowcami. Musimy wyciągać lekcje z przeszłości. Rewolucja maoistowska była wspaniała. Zainspirowała świat. Jednakże ta fala, tak samo jak ja poprzedzająca, skończyła się. Podsumujmy przeszłość. Dokonajcie nowego przełomu z Niosącymi Światło. Musimy wyjść poza to, co powstało do tej pory. Rewolucja Niosących Światło będzie wyglądała zupełnie inaczej niż wszystkie wcześniejsze. Przyszłość jest pełna światła! Przyszłość należy do nas!